Nguyên nhân gây nhiễu sóng của Truyền thanh không dây và các biện pháp xử lý

 Tìm hiểu thêm về vấn đề trên, chúng tôi được các chuyên gia về quản lý Tần số (Trung tâm Tần số VTĐ khu vực III) giải thích về cơ chế gây can nhiễu và các biện pháp ngăn chăn, xử lý như sau:    

Do sóng VTĐ lan truyền không có biên giới nên việc sóng PTTH của các nước truyền đến Việt Nam hoặc ngược lại là rất bình thường. Về lý thuyết, sóng vô tuyến cực ngắn chỉ truyền được trong phạm vi nhìn thẳng. Tuy nhiên, khi sóng U/VHF lan truyền với cự ly xa do cường độ điện trường mạnh (công suất phát lớn) hoặc do biến động của môi trường truyền sóng có thể gây can nhiễu cho các đài phát cùng tần số ở nước khác.

Trong trong những năm qua Trung tâm Tần số VTĐ khu vực III đã phối hợp với các Sở TT&TT  xử lý hàng chục vụ can nhiễu tương tự do các đài phát tiếng nước ngoài (chủ yếu là Trung Quốc) gây ra cho các đài làm việc ở băng tần 87 – 108 MHz như: Đài TT huyện Mộ Đức (5/2010), Các đài TTKD huyện Hòa Vang, quận Cẩm Lệ - TP Đà Nẵng tại các xã Hòa Ninh, Hòa Phú (4/2013), Hòa Sơn (5/2013 và 5/2015), Hòa Châu (9/2013), Hòa Xuân (5/2016); các đài TTKD thị xã Hương Trà - Thừa Thiên Huế tại các xã Hương Bình, Bình Điền, Hồng Tiến, Bình Thành, Hương Thọ (7/2014 và 6/2016); Bình Thành, Bình Điền, Hương Bình (tháng 7/2015), Hương Xuân, Hương Phong (6/2016); đài TT TP Huế (11/2015); đài TT huyện Phú Lộc – Thừa Thiên Huế (7/2016); đài TT huyện Triệu Phong – Quảng Trị (6/2016).

Hiện tượng can nhiễu nói trên có thể có nhiều nguyên nhân, trong đó đa số xảy ra do hiện tượng ống dẫn sóng đối lưu. Nguyên nhân gây ra là do ảnh hưởng của yếu tố thời tiết, tạo ra các đường truyền sóng bất thường. Sóng vô tuyến V/UHF truyền trong môi trường này có suy hao rất thấp nên truyền đi rất xa có khi đến hơn 2000 km. Hiện tượng này thường xảy ra nhiều nhất ở các khu vực ven biển tiếp giáp với vùng biển rộng. Vì vậy, việc các sóng vô tuyến V/UHF từ Trung Quốc hay các quốc gia khác lan truyền đến và gây nhiễu theo cơ chế ống dẫn sóng nêu trên là có thể xảy ra. Do số đài phát ở Trung Quốc rất nhiều và gần với Việt Nam nên có nhiều nguồn nhiễu dạng này. Những trường hợp can nhiễu này thông thường chỉ xảy ra theo mùa, trong thời gian rất ngắn, vào lúc các cụm thu không tiếp sóng, mức độ ảnh hưởng không nhiều.

Bên cạnh đó có thể có những đài phát sóng công suất lớn từ Trung Quốc cũng có thể ảnh hưởng đến khu vực bờ biển phía bắc nước ta. Tuy nhiên tín hiệu thường khá yếu, chỉ những thiết bị có độ nhạy mới thu được.

Để giải quyết vấn đề can nhiễu nói trên có thể thực hiện các biện pháp như sau:

- Về phía các Đài bị nhiễu cần báo cáo kịp thời với cơ quan quản lý tình trạng can nhiễu để xác định nguyên nhân. Trong đó giải pháp tạm thời có thể điều chỉnh độ nhạy (squelch) máy thu, quay hướng anten, thậm chí tắt nguồn cụm thu khi không tiếp sóng để triệt tiêu nhiễu.  Hiện nay các thiết bị TTKD ở băng tần 87 -108 MHZ thường rất cũ nên cần nâng cấp thiết bị, phát mã nhận dạng để cum thu thu đúng tín hiệu mong muốn. Về lâu dài các đài và các địa phương cần có kế hoạch chuyển đổi thiết bị sang băng tần quy hoạch cho TTKD ở 54 - 68 MHz.

- Về phía cơ quan quản lý các Sở cần thực hiện tốt chức năng thẩm định khi đầu tư các đài phát mới, quản lý tốt chất lượng thiết bị theo đúng tinh thần Chỉ thị số 03/CT-BTTTT ngày 03/8/2011 của Bộ Thông tin và Truyền thông.

- Về phía cơ quan quản lý chuyên ngành khi có kháng nghị can nhiễu sẽ nhanh chóng vào cuộc, tim nguyên nhân gây nhiễu. Trường hợp có can nhiễu mạnh, thường xuyên, có thể thực hiện các giải  pháp kỹ thuật, thay đổi tần số cấp phép; kháng nghị can nhiễu quốc tế với nước có đài gây nhiễu (trường hợp có đăng ký tần số quốc tế với ITU) hoặc thông qua cuộc họp phối hợp tần số vùng biên giữa 2 nước để giải quyết. Hiện nay đa số các nước trên thế giới (trong đó có Việt Nam và Trung Quốc) đều là thành viên của ITU nên các hoạt động về tần số VTĐ của mỗi quốc gia đều phải tuân thủ các quy định của tổ chức này.